It Frysk - klear mei it stinnen
Wat is er de afgelopen maanden toch ontzettend veel geschreven over het Frysk in deze krant. Naar mijns inziens heeft het nog nooit zoveel aandacht gehad als nu. Artikelen van verschillende journalisten, columns en een hele batterij aan ingezonden stukken zijn daar het levende voorbeeld van. Allemaal over hetzelfde onderwerp; de Fryske taal. Waar de één opmerkt dat het Frysk faai stiet (rapportage over het Fries, de fakkeloptocht van ‘Sis Tsiis',) wordt dat bestreden door een ander, die bemerkt dat het Frysk in opmars is (Provincie Fryslân) terwijl nóg een ander vindt dat het Frysk juist wel wat minder kan - of zelfs, door onderhevig te zijn aan veranderingen, zich voortaan slechts beter een dialect kan laten noemen.
Een voortdurend gehakketak over het (geschreven) Frysk. Het Frysk zou meer/minder*, kwalitatief beter/is-wel-goed-zo*, sexyer/ouderwetser* kunnen. (* graag doorhalen wat volgens U niet van toepassing is). Eénieder is hard bezig om zijn/haar gelijk te halen op dit punt en wil daarin ontzettend veel energie steken. Energie die anders gebruikt zou kunnen worden.
Met andere woorden; de discussie verplaatst zich nimmer naar het punt waar het omgaat: de vanzelfsprekendheid van het Frysk. Een (omgangs)taal die ‘normaal' gevonden wordt, wordt gebruikt. Gebruikt op bijvoorbeeld het voetbalveld, in de kerk, op scholen, op informatieborden, aan de telefoon, op de smartphone en op straat. Dan hoeft een Fries zich niet te verdedigen voor het gebruik van zijn taal, dan weet een niet-Fries waar hij/zij aan toe is. Laten we daarom met elkaar het Frysk gebruiken, overal waar het kan.
Allinne al dat stikje bewustwurding soe in hiel soad goed dwaan. Ik wit, as jonge heit dat de foardielen fan meartaligens je al by it konsultaasjeburo temjitte komme. Ik wit as learkrêft basisûnderwiis dat de Trijetalige Skoalle wól deeglik effekt hat, al is it allinne mar om de grûnhalding fan bern tsjinoer it Frysk posityf te krijen en hâlden. Dat giet trouwens ek op foar it Ingelsk. Bern meie graach ris in Frysk boek lêze (as foarlêzen wurde), dat mei de boarne fan ús takomst soe it wol goed sitte, dochs?
Spitigernôch binne it de folwoeksenen sels dy't it brûken fan it Frysk sjitte litte. Myn oprop oan eltsenien: brûk it Frysk, as it ek al mar in bytsje kin, yn jim gewoane omgongsfoarmen. Net stinne mar beminne!
Chris van Hes
Op persoanlike titel
Dit artikel is opnaam as ynstjoerd stik yn de Ljouwerter Krante fan 20 jannewaris 2017.
Frysk 
Nederlands
